Sheekadani Godku waa tusaale uu keenay Plato oo ahaa Filasoof Giriig ah ( 514a–520a) ama qarnigii 4aad ee ka horeeyay Miilaadiga. Waxa uu usoo qaatay sheekadani si uu macneeyo doorka ay falsafaddu ku leedahay ogaalka xaqiiqaqada jiraalka. Waxa ay dadka Godku u qeybsamaan saddex kooxood oo kala ah: 1) kuwa maxaabiis ah oo silsilsadaysan (2) kuwa aan maxaabiis ahayn oo Godka iska deggan oo maxaabiista maamula (3) qaar kale oo xor ah oo raba in ay Godkaasi afaafkiisa helaan si ay ugu baxaan.
kuwa maxaabiista ahi waa qaar ku silsiladaysan gidaar oo dhan kaliya uwada jeeda. Dhankaasi ay u jeedaan waxa ah gidaarka kale oo kusoo celinaya kaaha dab baxaya. Dabku uma muuqda oo waxa uu ka ololayaa meel ka dambaysa kana sarraysa gidaarka ay dhabarka ku hayaan ee ay silsiladdu ugu xidhantahay (eeg sawirka hoose).
Waa kuwa labaade waa waa qaar xor ah oon silsiladaysnayn se aan ka bixin godka gudihiisa, aaminsana in aan laga bixin karin oo adduunku inuu isaga yahay. Kuwani waxa ay wax baraan maxaabiistaasi oo kolba muuqaal u eeg waxyaabaha jira sida xayawaan ama geed, ayay kor u qaadaan oo ay ku beegaan kaaha ka dambeeya, marka uu hadhka muuqaalkaasi ku dhaca gidaarka shaashadda u ah maxaabiistaasi ayay u sheegaan muuqaalkaasi waxa uu yahay sida Geed, Shimbir, Bakayle. Barrina waxay weydiiyaan waxa uu yahay shaygaasi hadhkiisu haysto gidaarka, markaasay gartaan oo ay u sheegaan inuu Bakayle yahay ama daayeer. Maxaabiistu uma arkaan muuqaaladaasi humaagyo ama hadh, se waxa ay u haystaan in ay xaqiiqo yihiin, in ay Dacawada, Geedka iyo Bakayluhu iyo jiraallada kalaba ay yihiin kuwan hortooda ka muuqda oo aanay qaar kale jirin. In ay qaab ahaan uun u kala duwanyihiin se ay isku wada midabyihiin.
Qolada saddexaad, waa qaar silsiladdaasi iska jabiyayay oo raba in ay godkaasi dibadda uga baxaan si ay u helaankii iftiin ay ku arki karaan midabadii iyo xaqiiqadii humaagyadii ay godka ku daawan jireen.
Saddexda qolo maxay kala yihiin?
Qolada koowaad ee silsiladaysan waa bulshada inteeda badan ee caammada ah, qolada labaad waa inta ay u xidh-xidhanyihiin ee harawsata caamada, adduun-arraga godka ka dhex jirana ku maamusha. Qoladani iyaguna godka kama baxaan, waxa ay dib u baraan maxaabiista wixii iyana la bari jiray markii ay maxaabiista ahaan jireen. Qolada saddexaad ee silsiladdaasi jabisay, ee raadinaysa in ay godkaas mugdiga ah ka baxaan si ay u gaadhaan iftiinka dibadda ee ay ku arki karaan jirraalada dhabta ah, waa filasoofyada.
Tusaalahani Plato waxaan odhan lahaa waxa uu odoros usii ahaa Shaneemooyinka casriga ahaa ee projecktarka la inoogu qabto gidaarka.
Ka tixraac "Allegory of Cave" buugga "The Republic" ee Plato qoray.
Lafagurkii Garyaqn Maxamed Axmed Cabdi Bacaluul.
No comments:
Post a Comment