SAAMIQAYBSIGU MA XEELAD, XILLIGEEGAA LALA SUGAA? By Garyaq, Maxamed Axmed Cabdi Bacaluul.

Garyaqaan Bacaluul 

Ceebteenna maaha,  ee waa cadadeen!

In marka ay xilli-doorasheedyadu kaabiga ina soo saaraan, muddo xileedyaduna, ay gabaabsi soo noqdaan, inay inta kuraasta haysataa ay qiil aan jirin raadsadaan, aqalka Guurtiduna uu waha
bku ka kaco, oo ay sheekadoodu iyo shir-hoosaadyadooduba bataan. 

Maantana waa gaddeedii iyo gab-gabteedii !

May ahayn markii koowaad ee saami-qaybsigu la is-weydiiyo xilli  aan suurtogal ku ahayn in la gudo galo dooddeeda iyo hawlaha ballaadhan ee ay salka ku hayso. Waxa ka hadhsanaa 3 bilood oo kaliya, muddadii doorashada, markii ay Golihii hore ee wakiiladu ansixiyeen in la sameeyo tiro-koob qaran, oo lagu saleeyo, saamiga kuraasida ay Gobolladu ku kala yeelanayaan Aqalka hoose. Waxaanay qabyada farsamo ee  hab-xeereedka Doorashada, iyo Xil-gudasho la'antoodii, ay hore ugu heleen xil-kordhin. Markaasi oo ahayd sannadkii 2001-dii.

Markii la fahmay inay ka cago-jiidayeen qabyo-tirka qodobka doorashada eek u saabsan saamiga, ayay Maxkamaddu Dastuurigu soo saartay go’aan ay ku laalayso qodobaddii xeerka ee waajibinayay tirakoobka, lana soo saaray go’aan soo afjaray caqabadii xiligaasi hortaagnayd geeddi-socodkii nidaam doorasheedka. 

Go'aanka Maxkamaddu umuu jeedin tiro-koobka, balse wuxuu u jeeday xil-dhammaystayaashii Aqalka dhaafi la'aa. Waxaanay arrintu kusoo ururtay, sidii xilka looga fujin lahaa, loona samayn lahaa xeer ku-meel gaadha oo lagu keeno, xildhibaanno dhaama oo si dhab ah uga wakiila shacabka,  kuna yimaadda codkooga.

Golihii cusbaa ee hadaba la doortay, qodobkii saamiqaybsiga halkii ma ka dhaqaajiyeen?  maya.

Maantana sidiibuu saami-qaybsigii kuraasidu, u yahay caqabad farsamo oo hortaagan nidaam doorasheedka. Wuxuu golahani, fadhiyay shan sannadood oo la doortay, iyo shan kale oo loo gartay, oo ah muddo ku filan oo  lasoo ban-dhigi karayay, si ballaadhan, oo furanna looga doodi kariyay arrinta Saami-qaybsiga Kuraasida iyo sidii lagu waajihii lahaa, balse may dhicin.  

 Shirkii Axsaabta ee Saamiqaybsiga G/wakiilada. 

Masuuliyaddu xeer-dajintu maaha mid saaran Muuse Biixi iyo Faysal Cali Waraabe. Mana aha mid Guddoomiyaha Wakiilada kaligiis saaran oo cidduu doono kale sheekaysan karo. Mana aha mid aan khusayn Saleebaan Nuurka Guurtida ee mar-mar la arko iyo guurtidaba. Balse waa waajib Dastuuriya oo saaran labada aqal ee  Baarlamaanka inay dejiyaan, xeerarka laga maarmaanka u ah, talada iyo hoggaaminta dalka

Goddoomiye Cirro, hadduu musharax yahay, yaanu hilmaamin inuu sidoo kale ahaa,  wakiil kamida wakiiladii lasoo doortay. Isaga iyo xildhibaannada kale ee la midka ahina,  ay ballan iyo dhaar u qaadeen, shacabkan miskiinka ah, inay gudan doonaan waajibaadka Dastuurku ku qaybiyo. Waxay ahayd inay isaga iyo aqalkiisuba uga hadlaan Saami-qaybsiga mar hore, sidii cajiibka ahayd ee ay uga doodeen heshiiskii DP-WORLD oo kale. Inay isugu habar-wacdaan dibad iyo gudaba, sida ay mooshinnada kale een ajandaha ugu jirinba, ay yeelaan markay wax ka dhex arkaan.

 May ahayn, in  uu Guddoomiye Cirro, kaligiis uu Madaxweynaha ku yidhaahdo; saami-qaybsigaas Si uun madaxweyne ka yeel. Isagoon Golihiisii ku odhan sidaynu ka yeelnaa, inaggay hawshu ina sugaysaaye. 

Maxkamadda Sare ee JSL.

Maxkamaddii Distooriga ahayd, hadday awal ahayd meel aan lagu dhiirran,  oo la yidhaahdo kii Sharci ahaabaa miiskeeda yaalla,  ay Xisbiyaduna aanay xafiiltankooga iyo dacaayadahooga siyaasiaga ee warbaahinta ka socota aanay la hortagi jirin, maanta waxay ogaadeen, inay Maxkamadda lafteeduba kaftanka ka badiso. Waxay  ogaadeen, inay ka sheekayso Doorashada, ishana ay ku hayso halka ay ciyaaruhu marayaan

Maxkamaddu iyadaaba muddo-kor-dhinta jidaysa oo tidhaahda kuwii horeba waa loo kordhin jiray, iyadoonnay balaayo jirinna, qodobadii balaayooyinka wax ku kordhisa. Qodobada 42 (3) iyo 83 (5) ee Dastuurka.  Maxkamaddu waxay malaha ,  ina  leedahay, doorashooinka  oo la haleeli waayaa,  oo Dawladda ku hawl-bataaba kama dhacaan waxay qodobadu sheegayeen. Si kastooy ahaataba fasiraaddeedu waa kama dambays, waana sidaas ku liq. 

Ma Qodobadaan Qodobadii ahayn, misa afkay ku qoranyihiinbaa, afkeennii ahayn ?

Qasriga Madaxtooyada JSL.

 Madaxweynaha laftiisa ayaaba qaba in doorashada wakiilada lasii durkiyo,  

Wuxuu maantana Maxkamaddii Dastuuriga ahayd ka codsamayaa inay siduu doonayo u yeesho, oo ay go’aankeedii hore u buriso. Maxkamaddu waxay fasiraad sharci samaysaa Marka uu jiro;
1. Qodob Dastuuriya, ama xeer oo la isku hayaa, 
2. Qodobkaasi oo ay isku hayaan dhinacyo kale duwan, 
3. Dhinacyadaasina ay qabaan doodo kale duwan oo ku waajahan qaabka loo dabaqayo qodobkaasi. 

Markaasi, fasiraadda sharci waxay soo bixi kartaa, marka ay Maxkamaddu doodahaasi dhagaysato, taasi oo awood u leh inay dhagaysigaasi kadib, soo saarto go'aan fasiraadeed oo ay ku ayidayso mid kamid doodihii dhinacyada. Waxaana sidoo kale,  u furan inay deeddafayso doodahaasi, soona saarto fasiraad cusub oo jidaysa mabadi'i sharciyeed. 

Hadaba,  Xaqiiqo ahaan saami-qaysigu maaha qodob sharciyeed oo fasiraaddiisa la isku hayo. Markaas waxaad iswaydiinaysaa, waxa uu madaxweynuhu doorkan ka rabo, Maxkamadda Dastuuriga ah:  Maxay tahay dib-u-eegista laga rabo Maxkamaddu? Taas jawaabteeda waxa kuu haya Xeerka Nidaamka Garsoorka , Qodobkiisa 6-aad ee ka hadlaya Awoodaha iyo Dhismaha Maxkamadda Dastuuriga ah

Madaxweynuhu  wuxuu inoo sheegay, sida uu, uga xunyahay dadka wax tabanaya ee dalkuna tabayo. Wuxuu ka hadlay, Sool iyo Awdal, Sanaag barigeeda, dumarkii codka badnaa iyo in aanay Beelihii la haybsoocayay ka muuqan Golaha Wakiilada.

Dastoorka halkay kaga jirtaa in tabashooyin iyo saamiqaybsi toban sannadoodba laga hadli waayay, xil lagu kordhiyo?  

 Misa anaaba Dastuur hadal haya, oo waa laga baxay !

Mudane Madaxweyne, markaad ahayd Guddoomiyihii Kulmiye, waxaad samaysay liis ka kooban 82 Musharrax oo  ka socday Xisbigaad Guddoominaysay. Waxaad lahayd awooddii ugu sarraysay, markay noqoto soo xulistii  iyo kala reebistii musharixiintaasi xisbiga u safanayay . Hadaba inteebay ka ahaayeen dadkaasi  aad tilmaantay, 82-kaasi Musharrax ?

Haddii aad markaasi  Siilaanyo ahayd oo aanad Madaxweyne ahayn. Maantaba  sidii madaxweyneyaasha wax  ma u qaybisay?  inteebaad  dadkaasi aad  gaarka u tilmaantay, ay ka yihiin Golahaaga  Wasiirada  iyo masuuliyiinta kale eed dikreetadaada ku magacawdo?]

Haddii ay dadku aamuseen, mid wax arkayay, iyo mid iskasii jeedayba, Aamusnaantaasi, sharci-darrada kama dhigayso sharci. beenta kama dhigayso run. Xaqa iyo baadilkuna siday kala ahaayeen uunbay kala yihiin maanta iyo berriba, waana sunnahuu Ilaahay u  dhigay nolashan iyo tu ka dambaysaba.

By Garyaqaan Maxamed Axmed Cabdi Bacaluul (waddi12@gmail.com)

________________________________________

Lifaaq;  

Xigasho; .Further Steps to Democracy-Progressio.