 |
| Madaxweyne Muxammed X.Ibraahim Cigaal. |
Allahu Akbar !
Waxaan idiin leeyahay Kulligiin, yar iyo weyn asalaamu
calaykum !
Alxamdu lillaahi Rabil Caalamiin… waxa I dhaqaajiyay,
halkan baabuurtii inagga dhaaftay waxa ku jiray baabuur la odhan jiray Sahra
Tuugo. Habeenna kuma seexan, Sahra ayaa halkan Salaantaada usoo mari doonta.
Wax Ilaahay loogu shukri naqaa weeyi, iyaduna iyo kuwa wadaana, maantay sharaf
leeyihiin. Inagguna lib weyn, ayay maanta inoo tahay, in, aynu inagoon kala
adkaanine walaalo ah, aynu isugu nimid kulligeen sannad guuradeenii lixaad inagoo is
beer-xaadhanay, oo walaalo ah, oo aan buqdi iyo cadho iyo ciil isku qabin, inaynu maanta halkan ku wada fantisiyaynayno,
waxay ila tahay lib weynbay inoo tahay, dadka
in yarbay ka suurogashaa, Qaramada in yarbay, ka suurogashaa. Kuwa xabadda isla
dhacayaa, waxay kala haystaan ma jiro. Wixii ina kala gaadhay, wax ka yarbaa
kala gaadhay. Caqli iyo Cilmi iyo aqoon ay ku yidhaahdaan, waar maxaynu isku
dilaynaa?, Maxaynu kala haysanaa ?
Intaynu is nidhi, ayuunbaa Ilaahay ku ilhaamin waayay
mooyaane, waxa ay ku kala maqanyihiin ma ay jirto. Waa mid Ilaahay loogu
shukriyo.
Alxamdu lillaahi
Rabil Caalamin !
 |
| Sawir; Gaadhigii loo yaqaanay Sahra Tuugo |
Waxaan leeyahay maanta, tan maanta idinku wada taagan ee
aad xogtiisa wada xiisanaysaan ayaa, ay guurtidu ii keentay liistadii labadii gole,aniguna
waxaan ku amray xog-hayntaa, inay labada
gole iskugu yeedheen fadhigoodii ugu horreeyay maalinta arbacada, oo aynu ku
dhaarin doono, wixii dambe sida uu distoorku kolba u qoro ayaa tallaabooyinkii
loo kala qaadayaa.
waxaynu maanta galnay axdi cusub, aaniguna waxaan
leeyahay, wixii aan kasii taab-taabtay
mooyee wixii aad iga sugayseen, in aanay sabtida amma axadda igu dhaafin oo aan
soo dhammeyn doono. Horta waxaynu hadda galnay cahdi cusub, oo u baahan in aynu
ku baraarugno, oo shaydaankaa, kool-kooliya xumaantee, sidii aynu ficilkii
hore ugu dadaali jirnay, ee aynu ugu fir-fircoonayn, waa mid maanta inooga baahan
inaynu isna u fir-fircoonaano oo, danteenniiya, oo horumarkeeniiya, oo
dal-dhiskiiya, oo dad-dhiskiiya.
In dawladnimadii la taago oo doorashadii dhacday bishii
dhawayd bilaw u tahay, shantaas sanno ee arrinkaasi dhisnaanayo, waxa weeyaan
sidii aynu asaaska Somaliland ugu dhigi lahayn. wuxuu yidhi nabigu calayhi
Salaati wa salaam nin waliba ragannimaddii uu lahaa jaahilayadii, ayuunbuu
Islaamkan lasoo galay ayuu yidhi...nin la badalay ma jiro. Raggiinii waxaan
markaas filayaa, in intii fir-fircoonaan loo lahaa ficilkii dhexdeenna ahaa ee
xumaa, ee khasaare uu keenay mooyee, wax faaido ah oo ka yimid aanu jirin, in
fir-fircoonidii mid leeg loogu socdo, oo
loogu hawlgalo dhismaha iyo asaaska aynu u dhigayno caruurteena,
mustaqbalkeena, iyo taariikhdeenna.
Waxaan anigu had iyo jeer jecelahay, in nin wax dhisa, oo
qawmiyad iyo qaran abuura, nabigeennii suubanna ayaa ugu qiimo waynaa uguna
qaayo waynaa, waa in aynu kaga dayanno sidii uu wax u dhisay. Cahdigiiaynu soo
dhaafnay, waxaan ku tilmaami jiray
cahdigii uu Nabigu odhan jiray "Al mu'allafatu beyna
quluubihim".
Dhawr jeerbuu Ilaahay ku canaantay.......qofba, ninkii
fudud iyo inta cadhoonaysa iyo inta aan wali
diintii qaadan ayuu soo dhawayn jiray.
Dhawr jeer ayuu
Ilaahay ku canaantay nabigiisa, oo uu ku yidhi suuratul Kahf "asbir nafsaka macalladiina...yadcuuna
rabbahum bil Qhadati wal cashiyi. walaa tacdu caynaaka canhum, turiidu ziinatul
xayaati dunyaa...." kuwa cadhoonaya,
waxba isha ha ku gubine, kuwan aad isha ka lalinayso ee ilaahay
caabdudaya habeen iyo maalin, kuwaas la fadhi oo ku dhex sabir ayuu Ilaahay
yidhi...waana kii markale isagoo Ilaahay cannaanaya ku laha "cabasa wa
tawallaa, in jaa'ahul acmaa,..."
Cahdigaasi wuxuu ahaa cahdigii duugoobay, ee la lahaa
cadhatira amma cadho biiya,wuxuu dhammaaday cahdigaasi maalintii Maka la furay
ee dagaalkii Sokkeeye ee dhex joogay Carab iyo Quraysh uu dhammaaday, ee
kabcada la furay ee la iskugu yimid kabcada, ee Bilaal fuulay ee, uu ka addimay, ayaa cahdigaasi dhammaaday.
Shirwaynahaasi markii uu dhammaaday, iyo Sahra tuugo soo
xaroodkeedii ayuu cahdigaasi inaggana ku dhammaaday. Waxaa aynu markan dambe
galnay, cahdiga dambe ee Qaran-dhiskii iyo Qoomiyad dhiskii, iyo asaaskii loo
taagi lahaa Jamhuuriyadda Somaliland wax weeyi taasi markaas in laga jeesto
maqaayad laga sheekeeyo oo dawladdii maxay qabatay la yidhaahdo Somaliland ku
dhismi mayso.. Jamhuuriyaddani waxay ku dhismaysaa marka uu dadkeedu u
dhiidhiyo, Kanadi ninka la yidhaahdo ayuu Maraykan doortay, Maraykanna maanta
waa dawladdii caalamka, uguKarti weynayd
ugu hanti badnayd, maalintii ugu horraysay ee uu xilka la wareegay ayuu yidhi,
waxaan idinka doonayaa reer Maraykanaw, inaydaan odhan maxaa maraykan ii
qabatay, ee aad ku fakirtaan, maxaan
Maraykan u qabtaa..maanta cahdigan aynu galnay waxa weeyaan cahdi dhismo,
Dhismana !
waxa isagu dhismi
kara, ninkii isagu, is-dhisa, maxaa la i
siiyaa iyo maxaan cunaa waxba ku hagaagi maayaan. Wax la cunayna dal dhisi
maayaan. Nimanka aan Madaxda idiinka dhigay ee aan dawladda u dhiibayana
waxaanu ku balannay,..inta dambe ee meel ii taallana aanu ku ballamaynaa,
makhaayad dambe ma jirto, Makhaayad ma jidho ! waxa weeyi ninkii madaxda ahaa
ee meel loo dhiibay, xilka loo dhiibay in uu kasoo baxo oo ay dhaqso u muuqato,
oo shacabka uu xilka u hayo ay dhaqso ugu muuqato waxa uu u qabtay iyo waxa u
fulay iyo waxa u dhiman.Laakiin ma muuqanayso haddaydaan idinku la heyn. Haddii
aad idinku maqaayaddii haysaan oo barrito waxa loola tagaa, ay noqoto, maxaad
reer hebel u tartay, maxaad aniga isiisay, dhiilkan maxaad ku shubtay, dherigan
maxaad ku riday,..intaa haddii waxa la waydiiya tahay…
Inan (gabadh) ayaa la waydiiyay ayaa la yidhi, oo la
weydiiyay naa maxaad buuqan usoo gashay,..waxay tidhi toban nin ayaan isha kaga
hayay dadkii aan la noolaa, oon Ilaahay odhan jiray, Ilaahaw tobankaa nin, mid
uun calafkayga iiga dhig. Tobankiiba way ii yimaadeen oo waxay yidhaahdeen bay
tidhi, naa marada dhigo. xaaraanbay iila yimaadeen bay tidhaahdeen.
Dee yaa hadhaybay
tidhi, yaan sugaa?
Dee raggani, dadka
ay sugayaan ee ay magac iyo maamuus ka doonayaan, idinka weeyi, idinkuna waxaad
ku maamusaysaan, waxaad ku qadarinaysaan, hadday tahay dhiilka maxaad ku
ridaysaan, ree hebel maxaad tartay, haddii aad leedihiin qaydhin ku qaybi wixii
laguu dhiibay oo aad barrito, yaa markaas ! yaa markaas !....
Dee maxaan anigu ku yidhaahdaa?, muxuu se isagu isku yidhaadaa?..waa inantaas oo kale !
waa tobankii aan lahaa, doorasho, haddii aad barrito isku
taagto, magac iyo maamuus ka hel. Doorashaa la galayaa, nin reer hebelnimo
markaas meel ku tagayaa ma jiro. Haddii tobankii nin ee uu lahaa kuwaasaa ku
dhisi, kuwaas ayaad magac iyo maamuus ka doonaysaa, xiniinyo kuwa kugu jira
maahee, kuwa lagula garab taaganyahay weeyi, tobankiiba hadday yimaadeen oo ay yidhaahdaan
, reer hebel iigu soo dhiib, xagguu wax
ka qaban?
waxa weeyi gacantiinnay ku jirtaa !
Aniga laga bilaabo, illaa dabi-kaatiyaasha barri la
dhaarin doono, illaa wasiirka aan anigu cayimi doono, illaa Sheekh Ibraahim,
mid waliba gacantiinnay ku jirtaa, waxaad
nagu kalliftaan, ma diidi karno. Waxaad doonaysaan, hadday tahay keena, waa
keena uun. Xeerkeenu waa kaas. Waxaad naga doonaysaan hadday tahay: maxaad
qabateen?, maxaad kordhiseen?, iskuulkeed
dhisteen?, cusbitaalkii maxaa yaalla?, wadadani maxay u bur-bursantahay?. Taas
waxaad nagula xisaabtamaysaan hadday tahay, wallaahi barraan kasoo baxaynaa, oo
iskuulkii dhisaynaa, oo cusbitaalkii dhisaynaa, oo wadadii hagaajinaynaa, oo idinka
halkiina ay mid waliba nimcadu kusoo gaadhaysaa.
Ma sugaysaan hadaba?, Maxaa inoo ballama?
ma dharigaan idiinku ridnaa?, Misa dhulkaanu galinnaa?
ka jawaaba hadaba…………"
Qeyb kamida Khudbaddii Madaxweyne Cigaal, 18-kii May, 1997-kii uu khayriyada ka jeediyay.
Transcribed and posted by Garyaqaan Mohamed Ahmed Abdi Bacaluul.
No comments:
Post a Comment